ศลิษา คล่องการ : ภารกิจชีวิตหลังยุติการรักษา

“ตั้งแต่มะเร็งเข้ามาในชีวิต
เราก็ไม่เคยวางแผนชีวิตเกิน 1 สัปดาห์อีกเลย
เพราะมะเร็งทำให้รู้ซึ้งถึงความไม่แน่นอนของชีวิต
เราไม่รู้เลยว่า พรุ่งนี้จะยังมีลมหายใจอยู่ไหม
ทุกวันนี้จึงพยายามอยู่กับปัจจุบันให้มากที่สุด
อยากทำอะไร ทำทันที จะไม่คิดอะไรล่วงหน้าไกลๆ
วางแผนแค่สัปดาห์หน้าจะทำอะไร–แค่นั้นพอละ!”

ปุ้ม-ศลิษา คล่องการ นักวิชาการสื่อสารมวลชน สำนักงานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ (กสทช.) อดีตผู้ป่วยมะเร็งเต้านมชนิด Triple Negative ระยะ 3 วัย 52 ปี ที่เผชิญกับอาการข้างเคียงจากยาเคมีบำบัดอย่างรุนแรงจนต้องยุติการรักษา และนั่นทำให้เธอได้รู้ซึ้งว่าชีวิตที่ไม่แน่นอนนั้นเป็นอย่างไร

“โดยนิสัยส่วนตัวที่เป็นคนชอบแบ่งปันมาแต่ไหนแต่ไร นอกจากการเข้าวัดทำบุญ และการบริจาคสิ่งของ อาหาร ให้กับสถานสงเคราะห์ต่างๆ แล้ว การบริจาคโลหิตก็เป็นอีกหนึ่งกิจกรรมที่จะทำเป็นประจำทุก 3 เดือน มาตั้งแต่อายุ 40 ปี นี่ทำให้จากเดิมที่ดูแลตัวเองดีอยู่แล้ว หลีกเลี่ยงพฤติกรรมที่ทำร้ายสุขภาพทุกอย่าง ก็ยิ่งใช้ชีวิตอย่างระมัดระวังมากขึ้น โดยเฉพาะเรื่องสุขภาพ เรียกว่าเป็นคนที่เฮลตี้มากคนหนึ่งเลยก็ว่าได้ ทั้งการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ การรับประทานอาหารก็เลือกรับประทานอาหารปลอดสาร และเน้นทำอาหารกินเองให้ได้โภชนาการที่ดี แทบจะไม่รับประทานอาหารนอกบ้านเลย เพราะเราต้องทำค่าความเข้มข้นโลหิตของเราอยู่ระหว่าง 12.5-16.5 กรัมต่อเดซิลิตร จึงจะสามารถบริจาคโลหิตได้ทุก 3 เดือน 

“กระทั่งวันเสาร์ราวต้นเดือนมิถุนายน 2565 วันนั้นนัดหมายกับหัวหน้าว่าจะเอาขนมไปเลี้ยงบ้านเด็กกำพร้าด้วยกัน ราวตี 3 ก็ตื่นขึ้นมาเพื่อจะทำขนมไปให้เด็กๆ ระหว่างที่กลิ้งตัวเพื่อจะลุกขึ้นจากที่นอน มือก็ไปคลำโดนก้อนแข็งๆ ที่หน้าอกด้านซ้าย ก็สงสัย เอ๊ะ! เป็นอะไร จึงลองเอามือมาคลำที่หน้าอกด้านขวาก็ปรากฏว่าไม่เป็นเหมือนด้านซ้าย ก็กลับไปคลำด้านซ้ายอีกรอบ ตอนนั้นก็รู้สึกว่าอาการไม่ปกติแล้ว หลังจากเลี้ยงอาหารและขนมบ้านเด็กกำพร้าเสร็จ ก็ตรงไปที่โรงพยาบาลเอกชนแห่งหนึ่งเพื่อตรวจร่างกายทันที วันนั้นคุณหมอก็ให้แมมโมแกรมและอัลตราซาวนด์ โดยระหว่างที่อัลตราซาวนด์นั้นเอง ทางเจ้าหน้าที่ก็ถามขึ้นว่า “มีญาติเป็นมะเร็งไหมคะ”

“ตอนนั้นเริ่มเอะใจ ก่อนจะตอบเจ้าหน้าที่ไปว่า ‘ไม่มีค่ะ’ จากนั้นทางเจ้าหน้าที่ก็ถามต่อว่า ‘ชีวิตประจำวันทานอาหารเสริมอะไรบ้างไหมคะ’ ซึ่งช่วงนั้นกำลังรับประทานผลิตภัณฑ์โปรตีนอยู่ นอกเหนือจากทานอกไก่ปั่นและน้ำผักปั่น พอเจ้าหน้าที่ได้ยินก็ลากเสียงยาว “อืมมมมม….” ตอนนั้นเราก็สงสัยนะ แต่ก็ไม่ได้ถามอะไรต่อ 

“พอตรวจเสร็จก็มาฟังผลทั้งหมดกับคุณหมอ ปรากฏว่า ‘เป็นมะเร็ง 95 เปอร์เซ็นต์นะคะ อีก 5 เปอร์เซ็นต์ หมอขอเจาะชิ้นเนื้อไปตรวจ เพื่อยืนยันว่าชัวร์หรือเปล่า’ ยอมรับว่าวันนั้นเราไม่ได้เตรียมใจไปเลย จึงได้แต่นั่งงงๆ และตอบคุณหมอกลับไปว่า ‘ค่ะ’ จากนั้นคุณหมอก็เจาะชิ้นเนื้อไปทั้งหมด 4 ชิ้น และให้กลับไปฟังผลอีกครั้งในวันจันทร์ที่จะถึง จำได้ว่าตอนนั้นขาชา ไม่มีแรงไปเฉยๆ เดินออกจากห้องคุณหมอไม่ไหว จนพยาบาลต้องเข้ามาช่วยพยุง ก่อนจะโทรให้ญาติมารับ เนื่องจากวันนั้นเราไปโรงพยาบาลคนเดียว”

‘บริจาคโลหิต’ กิจวัตรที่ทำทุก 3 เดือน
ก่อนมะเร็งจะเข้ามา

มะเร็งตะมุตะมิ 

“ระหว่างที่รอฟังผลชิ้นเนื้อ เราก็เริ่มทำใจแล้วว่าน่าจะเป็นมะเร็งแน่ๆ แล้ว เพราะคุณหมอยืนยันมา 95 เปอร์เซ็นต์ พอวันจันทร์ก็รีบมาเคลียร์งาน ก่อนจะไปฟังผลในช่วงบ่ายพร้อมลูกสาว ลึกๆ เราก็ยังรู้สึกเข้าข้างตัวเองว่า ถึงจะเป็นมะเร็งก็คงเป็นมะเร็งแบบมะเร็งตะมุตะมิแหละ (หัวเราะ) คงไม่ได้ร้ายแรงอะไรหรอก แม้จะทำใจไปแล้ว แต่พอคุณหมอแจ้งผลว่าเป็นมะเร็งร้อยเปอร์เซ็นต์ น้ำตาของเรากลับไหลไม่หยุดเลย หูไม่ได้ยินอะไร ลูกสาวที่นั่งข้างๆ ก็หันมาบอกว่า ‘คุณแม่ตั้งสตินะคะ’ หลังสิ้นเสียงลูกสาว เราก็พยายามตั้งสติและคุยกับคุณหมอว่า จะขอย้ายไปรักษาตัวที่โรงพยาบาลรัฐฯ แทน เนื่องจากสิทธิการเบิกค่ารักษาพยาบาลในโรงพยาบาลรัฐฯ จะสามารถเบิกได้เต็มจำนวน คุณหมอก็ทำเรื่องและแนบประวัติ พร้อมผลการตรวจทั้งหมดมาให้ 

“จากนั้นเราก็ตรงไปที่โรงพยาบาลรามาทันที โชคดีมากวันนั้น รศ. นพ.รณรัฐ สุวิกะปกรณ์กุล ลงตรวจพอดี ท่านเป็นอาจารย์หมอ ภาควิชาศัลยศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล แม้จะไม่ได้นัดหมายไว้ก่อน แต่ท่านกรุณามาก ให้คิวตรวจเป็นคิวสุดท้าย หลังจากเข้าพบคุณหมอ ท่านก็แนะนำให้กลับไปนำชิ้นเนื้อที่โรงพยาบาลแรก เพื่อนำมาย้อมจะได้รู้ว่าเป็นมะเร็งชนิดไหน และสามารถวางแผนการรักษาได้อย่างถูกต้อง 

“ระหว่างที่รอนำชิ้นเนื้อมาย้อม คุณหมอก็ให้ไปตรวจการลุกลามของมะเร็ง ตั้งแต่การสแกนช่องท้อง เอกซเรย์ปอดและสมอง รวมถึงเจาะต่อมน้ำเหลืองใต้รักแร้ไปตรวจ หลังจากนั้นอีก 1 สัปดาห์ เราก็กลับมาฟังผล ปรากฏว่าโชคดีมากที่มะเร็งยังไม่ลุกลามไปที่อวัยวะใดๆ เลย แต่โชคร้ายหน่อยที่ดันเป็นมะเร็งพันธุ์ดุ Triple Negative และด้วยขนาดที่ใหญ่เกิน 4 เซนติเมตร คุณหมอจึงแนะนำว่า ควรให้คีโมก่อนผ่าตัด เพื่อให้ก้อนมะเร็งเล็กลงก่อนดีกว่า ก่อนจะถามว่า ‘คนไข้พร้อมไหม ถ้าจะให้คีโมวันนี้เลย’ เราก็ตอบหมอไปอย่างมั่นใจว่า พร้อมค่ะ…”

“ตามแผนการรักษา เราต้องให้คีโมทั้งหมด 16 เข็ม โดย 4 เข็มแรกเป็น ‘สูตรน้ำแดง’ ซึ่งจะให้ห่างกัน 3 สัปดาห์ จากนั้นก็จะต่อด้วย ‘สูตรน้ำขาว’ ทุกสัปดาห์ จนครบ 12 เข็ม โดยคุณหมอแจ้งว่า ‘เข็มแรกนี้ผมจะร่วงนะ’ เนื่องจากยาเคมีจะฆ่าเซลล์ทุกเซลล์ที่ทำให้เจริญเติบโตในร่างกาย ทั้งเซลล์ดีและเซลล์ร้าย หลังรับคีโม วันแรกอาการเป็นปกติทุกอย่าง กินข้าวได้ปกติ ส่วนหนึ่งน่าจะมาจากยาแก้แพ้ที่คุณหมอให้มาที่ช่วยบรรเทาอาการข้างเคียงต่างๆ 

“พอวันที่ 2 อาการยังปกติ วันนั้นก็ตัดสินใจไปหาซื้อวิกที่อนุสาวรีย์ชัยฯ ก่อนจะไปโกนผมออกทั้งหมด จำได้ว่าพอช่างรู้เหตุผลที่เรามาโกนผม ก็โกนไป ร้องไห้ไป เหมือนว่าเราคงไม่รอดแล้วละ (หัวเราะ) เราก็พยายามบอกว่า ไม่เป็นไร เดี๋ยวไปรักษาก็หาย โกนได้เลยๆ   

“เราใช้ชีวิตตามปกติ กินอาหารร่วมกับอาหารทางการแพทย์ จนน้ำหนักขึ้น พอสัปดาห์ที่ 3 ปรากฏว่า จู่ๆ มีอาการไข้ขึ้น ตอนนั้นจึงไลน์ไปปรึกษาพยาบาลที่ดูแล เขาก็บอกว่ายังไม่ต้องกินยาพารานะคะ แต่หากไข้แตะ 38 องศา ให้มาห้องฉุกเฉินทันที

“คืนนั้นไข้แตะ 38 องศาจริงๆ จึงรีบไปห้องฉุกเฉิน หลังจากเจาะเลือด คุณหมอก็ให้แอดมิตรอฟังผล จนรุ่งเช้า คุณหมอก็มาแจ้งข่าวว่า เราติดเชื้อในกระแสเลือด และเม็ดเลือดขาวต่ำมาก จำเป็นต้องย้ายไปนอนในห้องปลอดเชื้อและฉีดยาฆ่าเชื้อทุก 4 ชั่วโมง พร้อมด้วยยากระตุ้นเม็ดเลือดขาวทุกวัน จนอาการดีขึ้น

“หลังจากนั้นมา เราก็พยายามดูแลตัวเองหนักขึ้นกว่าเดิม เน้นกินอาหารใหม่ สุก สะอาด และงดอาหารค้างคืนทั้งหมด ซึ่งก็ผ่านคีโมสูตรน้ำแดงมาจนได้ ก่อนจะต่อด้วยสูตร ‘น้ำขาว’ ทุกสัปดาห์อีก 12 เข็ม ช่วงนี้นับเป็นช่วงสั่นคลอนสถานะคนทำงานอย่างมาก ด้วยความที่ทุกวันจันทร์เราต้องให้คีโม และหลังจากนั้นคุณหมอจะสั่งให้พักผ่อนอย่างน้อย 2 วัน เพื่อให้ร่างกายพักฟื้นและผลิตเม็ดเลือดขาวทันกับการให้คีโมครั้งต่อไป ทำให้เรากลายเป็นพนักงานประจำที่สามารถทำงานได้แค่ 2 วันต่อสัปดาห์ คือ วันพฤหัสบดีและวันศุกร์ โชคดีที่หัวหน้างานและเพื่อนร่วมงานเข้าใจ ทำให้เราสามารถรักษาตัวอย่างเต็มที่ โดยไม่ต้องกังวลใจอะไร”

“พักรักษาตัวที่โรงพยาบาลตำรวจนานเกือบเดือน กิจวัตรประจำวันก็คือการเจาะเลือดทุกวัน ซึ่งทรมานมาก เจาะจนแขนขวาไม่มีที่เจาะแล้ว ต้องยอมให้เจาะที่แขนข้างซ้ายที่เพิ่งเลาะต่อมน้ำเหลืองมา จากเดิมที่คุณหมอห้ามทำหัตถการทุกชนิด หรือแม้แต่น้ำเกลือก็ยังต้องให้ผ่านทางเท้า ช่วงนั้นเริ่มกลัวเข็ม เห็นพยาบาลเดินมาใกล้ๆ น้ำตาไหลเลย ช่วงนั้นอยู่อย่างหมดกำลังใจ และถามตัวเองตลอดว่า จะมีพรุ่งนี้สำหรับเราไหม บางวันถึงขั้นจะขอยุติการรักษา จนสามีพูดให้กำลังใจว่า ‘สู้นะ อยู่เป็นเพื่อนกันก่อน อยู่ให้ถึงเกษียณ เราไปเที่ยวไหว้พระด้วยกัน ค่ำไหนนอนนั่นเนอะ’ แม้แต่พยาบาลเองก็น่ารักมาก พอเห็นว่าเราท้อ เขาก็มาถามว่าอยากทำบุญไหม จากนั้นก็นิมนต์พระมาให้เราใส่บาตรถึงข้างเตียง 

“พอได้ทำบุญ กำลังใจก็เริ่มมา พยายามกินอาหารทางการแพทย์ให้ได้มากที่สุด หวังว่าจะช่วยให้ร่างกายฟื้นตัว จนในที่สุดก็ได้ออกจากโรงพยาบาล ดีใจมาก แต่รุ่งขึ้นอีกวัน (20 กรกฎาคม 2566) ก็ต้องไปรับคีโมชุดสุดท้ายกับทางคุณหมอที่โรงพยาบาลรามา จำได้ว่าวันนั้นนั่งรถเข็นไปหาหมอเลย เพราะตอนนั้นเท้าเหยียบพื้นไม่ได้แล้ว หนังลอกออกหมด เจ็บมาก แต่ก็พยายามแข็งใจไป ในใจก็นึกถึงคำของสามีตลอดเวลาว่า ต้องอยู่ ต้องอยู่เป็นเพื่อนเขาให้ได้ พอถึงห้องตรวจก็แจ้งอาการที่ต้องไปแอดมิตให้คุณหมอฟัง และถามคุณหมอว่า ‘วันนี้จะให้ยาเคมีชุดสุดท้ายเลยไหมคะ’ คุณหมอมองหน้าแล้วพูดขึ้นว่า ‘หมอให้ยุติการรักษา…’ ส่วนหนึ่งอาจจะเป็นเพราะสภาพร่างกายของเราตอนนั้นสะบักสะบอมมาก คุณหมอน่าจะเห็นว่า ไปต่อคงไม่ไหวแล้ว จึงต้องยอม

“พอได้ยินคำคุณหมอ ในใจเราอยากกระโดดกอดคุณหมอมาก (หัวเราะ) ดีใจที่สุดในชีวิต หลังจากนั้นมาคุณหมอก็นัดมาติดตามผลทุก 3 เดือน ขณะที่เราเองพอได้กลับมาใช้ชีวิตได้ตามปกติ ก็ดูแลสุขภาพ กินอาหารตามโภชนาการ ออกกำลังกาย แม้จะมีอาการข้างเคียงอยู่บ้าง เช่น ปวดกระดูก ฯลฯ ก็จะปรึกษาคุณหมอ และพยายามกินอาหารบำรุงกระดูกที่หลากหลาย”

‘ครอบครัว’ กำลังใจสำคัญ

“มะเร็งครั้งนี้ไม่ได้เข้ามาเปลี่ยนชีวิตหรือแนวความคิดอะไรเลย ชีวิตเรายังมีความสุขกับสิ่งเดิมๆ ก็คือ การทำบุญ ทำเพื่อคนอื่น กิจกรรมที่ทำอยู่เป็นประจำก็คือการไปตามโรงพยาบาลสงฆ์และสถานสงเคราะห์เด็ก หรือหากสัปดาห์ไหนกลับต่างจังหวัด เราก็ไปไหว้พระ สวดมนต์ นั่งสมาธิ ฯลฯ เรายังมีความสุขกับการกินอาหารที่ปรุงเอง และทำงานเย็บปักถักร้อยที่เรารัก ทำขนม ทำอาหารไปแจกคนอื่นบ้าง นำไปบริจาคตามสถานสงเคราะห์บ้างตามโอกาส 

“แม้มะเร็งจะไม่ได้เปลี่ยนอะไร แต่มะเร็งก็เข้ามาทำให้เรามองเห็นสิ่งสำคัญในชีวิตได้อย่างชัดเจนขึ้น มะเร็งทำให้เรารู้ว่า หลายสิ่งหลายอย่างในชีวิตของเรารอไม่ได้ อยากทำอะไรให้ใคร ต้องทำเลย นั่นเองที่ทำให้ทุกครั้งไปคีโมหรือไปหาคุณหมอ เราก็จะติดหมวกไหมพรมที่ถักขึ้นเองไปวางไว้ที่ห้องคีโม เพื่อแจกให้ผู้ป่วยที่เขาต้องการ จนทุกวันนี้ก็ยังถักไปบริจาคตามศูนย์มะเร็งต่างๆ หลังๆ ก็มีเพื่อนมาขอร่วมสมทบทุนซื้อไหมพรมให้ถัก บางคนก็ระบุสีประจำวันเกิดตัวเองมาเลยก็มี (หัวเราะ) และพอถักเสร็จ หากไม่สะดวกไปบริจาคเอง เราก็นำไปบริจาคให้ 

“ภารกิจชีวิตทุกวันนี้ก็คือทำวันนี้ให้ดีที่สุด ก่อนจะไม่มีโอกาสได้ทำ เราอยากทำประโยชน์เพื่อคนอื่นให้มากที่สุด อยากสะสมบุญไว้ให้มากที่สุด เพราะเมื่อวันหนึ่งเราต้องจากไป อะไรก็คงเอาติดตัวไปไม่ได้ นอกจาก ‘ผลบุญ’ เราเชื่ออย่างนั้นนะ

“มาถึงวันนี้ เราก็ยังคิดว่ามะเร็งไม่ได้น่ากลัว แม้จะผ่านความเป็นความตายกับการรักษามาแล้วครั้งหนึ่ง แต่เราก็ยังรู้สึกว่า มะเร็งก็แค่โรคโรคหนึ่งที่เราเป็นแล้ว สามารถรักษาให้หายได้ แค่เชื่อมั่นและทำตามคุณหมอบอก สำหรับเราแล้ว มะเร็งก็ยังดีกว่าอีกหลายโรค คือ เรารักษาแค่ช่วงระยะเวลาหนึ่ง เมื่อหายแล้วก็แค่ไปติดตามผล โดยไม่ต้องกินยาไปตลอดชีวิตเหมือนบางโรค ฉะนั้น อย่ากลัว อย่าท้อ เมื่อมีโอกาสรักษา ก็ทำให้เต็มที่ สู้ไปกับคุณหมอให้สุดทาง เพราะมะเร็งทำร้ายร่างกายเราได้ แต่มะเร็งทำร้ายจิตใจเราไม่ได้ นอกจากตัวเราเอง”